Helvi Leiviska ve Louis Wayne Ballard’ın eserleri üzerinde yapılan incelemelerin yanı sıra “Cavalleria Rusticana”nın restore edilmiş bir versiyonu da öne çıkanlar arasında yer alıyor.
Leiviska: Orchestral Works Cilt. 1
Lahti Senfoni Orkestrası; Dalia Stasevska, şef (Bis)
Osmo Vanska’nın Beethoven’ını, Masaaki Suzuki’nin Bach’ını ve Jean Sibelius’un yazdığı tüm müzikleri bize ulaştıran İsveç’in vazgeçilmez markası Bis, bu yılın başlarında kendisini Apple’a sattığını açıklayarak 50. yılını kutladı. Universal’ın Hyperion’u ve Harmonia Mundi’nin ana şirketindeki önemli hisseleri satın almasının üzerinden çok geçmeden gelen haberler iç karartıcıydı. Bu etiketler yalnızca mülkiyet açısından bağımsız değil aynı zamanda ruhen de bağımsızdı.
Belki de henüz her şey kaybolmamıştır, çünkü bu olağanüstü albümde Bis hâlâ her zaman en iyi yaptığı şeyi yapıyor: besteleri dinlemeye değer, meçhul bir İskandinavyalıyı gün yüzüne çıkarıyor.
Helvi Leiviska (1902-82), zamanının önde gelen Finlandiyalı kadın bestecisiydi, ancak hayatının büyük bir bölümünde Helsinki’deki Sibelius Akademisi’nde kütüphaneci olarak çalıştı. Bu albümün notlarında “O ne modernizme ne de Neo-Klasikliğe ait” diyor. Üç senfoni yazdı; bunların arasında sorunlu, çalkantılı, pek de trajik olmayan İkinci (1954) buradaki ana eserdir.
Geri kalanlar arasında, özellikle Nyrki Tapiovaara’nın deneysel filmi “Juha” için yazdığı müziklere dayanan, 1930’ların sonlarında bir süitten alınan karanlık, küçük bir ninni olan “Kehtolaulu”dan etkilendim. Dalia Stasevska ve Lahti Senfonisi her şeye varını yoğunu veriyor. DAVID ALLEN
Louis Wayne Ballard’ın eserleri
Fort Smith Senfonisi; John Jeter, şef (Naxos)
Orkestra şefi John Jeter, gözden kaçan Amerikan müziğinin meleksi gücü olarak sınıflandırılabilir. Naxos için hazırladığı geçmiş albümlerinde William Grant Still’in az çalınan senfonilerini araştırdı ve Florence Price’a olan ilginin artmasına katkıda bulundu.
Burada, kendisi ve Fort Smith Senfonisi, müziği henüz plak şirketlerinden büyük ilgi görmeyen Kızılderili besteci Louis Wayne Ballard’ın eşliğinde paha biçilmez bir saat için geri dönüyor. Bu setteki dört eserin tamamı dünya prömiyeri kayıtlarıdır ve ek kayıtların yapılmaya değer olduğunu öne sürmektedirler.
1963’te yazılan “Hint Hayatından Sahneler”in ilk üç bölümü mütevazi bir şakacılığa sahiptir. (1994’te eklenen dördüncü bölüm daha ciddi bir kadroya bürünüyor.) Ancak daha uzun parçalar daha da etkileyici. Ballard’ın “Dört Ay” balesinden seçmeler, Bernstein’ın “Fancy Free” süitiyle iyi eşleşebilir. Ballard’ın Fantasy Aborigine No. 3 adlı eserinin ton-şiir yazımı, “Kokopelli” – Shawnee, Choctaw, Osage ve Cherokee kabilelerinden etkilenen çeşitli danslarıyla birlikte – Strauss’un müziklerini içeren bir orkestra programına Amerikan havası katabilir.
“Şeytanın Gezinti Yeri” boyunca uzanan şarkı söyleyen rüzgar, üflemeli ve yaylı çizgiler de büyüleyici. Buradaki çalım her zamanki gibi ikna edici olsa da, bu albümden Ballard’ın müziğini dünyanın her yerindeki orkestralarca çalınmasını umarak çıktım. SETH COLTER DUVARLARI
‘Halk Müziği’
Oda Korosu İrlanda; Paul Hillier, yönetmen; Esposito Quartet (Louth Çağdaş Müzik Topluluğu)
Bu etkileyici derecede sakin albümdeki üç eser de dinlemeye değer, ancak biri diğerlerinden farklı: “The City, Full of People.” Cassandra Miller – sıklıkla yaptığı gibi eski dönem müziğini materyal olarak alarak – Thomas Tallis’in Lamentations adlı eserinden 16. yüzyıla ait dizelerden bir parçayı söyleyerek kendini kopyaladı. Daha sonra transkripsiyonu, performans sırasında izleyiciyi çevrelemeyi amaçlayan altı gruba bölünmüş 16 şarkıcı için bir partisyona genişletti.
Gidişat etkileyici: Tallis’in bildiği tamamı erkeklerden oluşan vokal topluluklarından, bir kadının müziği üzerine özel meditasyonuna, bugün hepimizi izole eden bir salgının ardından bir araya gelebilen karma cinsiyetli bir koro için yaptığı tercümeye kadar. . Tallis’in Miller’la olan yolculuğunda kasvetli sadeliği, hem havada uçuşan ışıktan hem de insan seslerinin dünyeviliğinden pay alan, dönen, örtüşen, rüya gibi bir melankoliye ve şaşırtıcı bir neşeye bürünerek hafifçe bulanıklaştı.
Onun yoldaşları, Laurence Crane’in Esposito Quartet tarafından çalınan yedek, sabırlı Yaylı Çalgılar Dörtlüsü No. 2 ve Linda Catlin Smith’in Emily Dickinson’un parçalarıyla parlak koro müziği olan “Folio” (Paul yönetimindeki muhteşem İrlanda Oda Korosu tarafından söylenen Miller gibi) Hillier). “Folks’ Music”, bu eserleri sipariş eden ve bu muhteşem albümü yaratan Eamonn Quinn’e ve onun İrlanda’daki Louth Çağdaş Müzik Topluluğu’na bir teşekkürdür. ZACHARY WOLFE
Messiaen: ‘Zamanın Sonu Dörtlüsü’ ve Murail: ‘Stalag VIIIA’
Het Koleksiyonu (Alfa Klasikleri)
Olivier Messiaen’in “Zamanın Sonu Dörtlüsü”, II. Dünya Savaşı sırasında bir Alman savaş esiri kampı olan Stalag VIII-A’da hapsedildiği sırada bestelendi. Vahiy’den metinlerin sessiz ve aydınlık bir görüntüsü olan bu çalışma, zamanın ve tarihin çöküşünün çok uzak görünmeyebileceği bir zamanda tasarlandı.
Dörtlü, Messiaen’in spektralizmin kurucusu olan öğrencisi Tristan Murail’e “Stalag VIIIA” (2018) yazması için ilham verdi. Messiaen’in başlangıcı olarak tasarlanan eser, eski bestecinin aşırı tonlu akorlarını ödünç alıyor ve onlardan yalnızca önceki eserin değişmez konusunu değil, aynı zamanda prömiyerinin soğuk koşullarını da ima eden buzlu bir atmosfer yaratıyor. Belçikalı topluluk Het Collectief’in bu son derece özenli performansında Murail’in müziği, uzun, donmuş bir nefeste çözülüyor gibi görünüyor ve Messiaen’in dörtlüsünün ilk notalarına doğrudan ve etkili bir şekilde yol açıyor.
Bu parçaya gelince, Het Collectief oyuncuları bir zamanlar zor olan bu müziğin artık ne kadar temel bir repertuvar gibi hissettirdiğini gösteren bir performans sergiliyorlar. Grup, 1970’lerin ortalarından kalma, hâlâ eşsiz olan Tashi kaydının basiret yeteneğinin biraz gerisinde kalsa bile, eserin dans ritimlerini vurgulayarak muhteşem bir iş çıkarıyorlar. Ve Julien Hervé’nin çaldığı “Kuşların Uçurumu” klarnet solosu son derece sürükleyici. DAVID WEININGER
Mascagni: ‘Cavalleria Rusticana’
Balthasar Neumann Korosu ve Orkestrası; Thomas Hengelbrock, şef (Prospero)
Pietro Mascagni’nin verismo operasını tanımlayan cesur, heyecan verici tempolu eseri “Cavalleria Rusticana” hiçbir zaman onun yazdığı şekilde sahneye çıkmadı.
Tek perdelik operasını sunduğu yarışmayı kazanmaya hevesli olan Mascagni, kesinti isteyen jüri üyelerinden ve rollerinin düşürülmesini isteyen prömiyerin yıldız şarkıcılarından gelen geri bildirimleri bir araya getirdi.
Geçen yıl Almanya’da düzenlenen bir konser performansında şef Thomas Hengelbrock orijinal malzemenin çoğunu restore etti. Koronun eski durumuna getirilen kontrpuan pasajlarıyla harekete geçirilen brindisi, Turiddu’nun öldürülmesi öncesinde baş döndürücü bir önseziyle dönüyor. Santuzza’nın duası için yukarı doğru La majöre geçiş onu parlatıyor. Ancak her restorasyon işe yaramıyor: Alfio’nun giriş aryasının artık olması gerekmiyor.
Gerçek bir “soprano Santuzza” olan Carolina López Moreno, sevgilisi tarafından mahvolmuş ve bir kenara itilmiş bir köylü kızı olarak yaralı, titrek bir masumiyet yayıyor ve çaresizliği onu duada sarsıcı yüksek Do keskinliğine taşıyor. Tenor Giorgio Berrugi, Turiddu rolünde, geniş cümlelerinde hıçkıran bir ton kullanıyor ancak sesi baskı altına girdiğinde mücadele ediyor. Güzelce hazırlanmış Balthasar Neumann Korosu, operanın Paskalya ayinine, canlı içki şarkısından daha çok yakışan ışık tabakaları halinde sesini yayıyor.
Hengelbrock, bu kadar etkili bir eserin biçimsel tasarımını yeniden gözden geçirmek için sağlam bir gerekçe ileri sürüyor; her ne kadar eserin bu değişikliklere rağmen mi yoksa onlar sayesinde mi başarılı olduğu sorusunu açık bıraksa da. OUSSAMA ZAHR
